علت برفک دهانی (عفونت دهان) چیست؟ - وبلاگ یاسین

به گزارش وبلاگ یاسین، عفونت دهان به طرق مختلفی از جمله برفک دهانی بروز می نماید که بیشتر در بچه ها و نوجوانان دیده می گردد. عموما این عفونت ها خطرناک نیستند اما کسانی که دچار مسائل ایمنی بدن هستند باید آن را جدی بگیرند و فورا درمان نمایند؛ چرا که این عفونت ممکن است به وسیله خون به کل بدن سرایت کند.

عفونت های مختلفی در دهان ما رخ می دهد که می توانند برای سلامت ما مشکل ساز باشند. یکی از این عفونت ها برفک دهانی است. برفک دهان هنگامی رخ می دهد که یک عفونت قارچی در داخل دهان و بر روی زبان شما رشد و گسترش می یابد. این شرایط به عنوان کاندیدیاز دهانی حلقی نیز شناخته شده است. قارچ Candida albicans باعث ایجاد تورم و برفک درون بخش های مختلف دهانی می گردد. البته تعداد کمی از این قارچ به طور معمول در دهان بدون ایجاد آسیب در حال زندگی کردن هستند؛ اما هنگامی که قارچ به طور غیر قابل کنترل آغاز به رشد می نماید، این عفونت می تواند در تمام قسمت های دهان و حلق گسترش یابد. برفک دهان اغلب در نوزادان و بچه ها نوپا رخ می دهد که می تواند باعث ایجاد لکه های قرمز و برافروخته، روی گونه ها و زبان نوزاد یا کودک خردسال گردد.

این نوع بیماری و رشد قارچ کاندیدیا معمولاً با یک بار درمان بطور کامل رفع خواهد شد و دیگر با آن روبرو نمی شویم، درواقع برفک دهان معمولاً یک عفونت خفیف است که به ندرت منجر به عوارض شدید یا خاص در افراد می گردد. با این حال، این شرایط می تواند برای کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند مشکل ساز گردد.

علائم و نشانه های برفک دهان چیست؟

در مراحل ابتدایی بروز این بیماری، ممکن است هیچ علامتی مشاهده نگردد. با این حال، با گذشت زمان و همچنین رشد قارچ می توانید علائم زیر را مشاهده کنید:

• برجستگی سفید خامه ای شکل بر روی زبان، قسمت داخلی گونه ها، لثه ها و لوزه ها
• خونریزی جزیی بر اثر ضربه یا خراشیدگی در محل برجستگی
• پوست خشک و ترک خورده در گوشه های دهان
• مشکل در بلعیدن

در نوزادان، برفک دهان ممکن است باعث بروز علائم زیر گردد:

• مشکل تغذیه به علت عدم توانایی در شیر خوردن
• بی قراری و گریه کردن
• کج خلقی

نوزادان با برفک دهان می توانند این عفونت را به مادران خود نیز انتقال دهند. مادران و نوزادانشان ممکن است در یک چرخه که در آن آلودگی مجدد، مرتباً رخ دهد گرفتار شوند. اگر شما در حال تغذیه نوزاد خود با شیر مادر هستید و سینه تان آلوده به قارچ شده باشد، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• خارش شدید، حساسیت، یا درد در نوک سینه
• پوسته پوسته شدن یا براق شدن پوست در ناحیه اطراف نوک سینه
• درد شدید در هنگام شیردهی
• درد شدید و سوزش در سینه

علت برفک دهان؛ چه عاملی باعث بروز این عفونت می گردد؟

زمانی که قارچ کاندیدا آلبیکانس خارج از کنترل آغاز به رشد می نماید، برفک دهان رخ می دهد. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن از میکرو ارگانیسم های خوب استفاده می نماید تا C. albicans و سایر میکروارگانیسم های بد را تحت کنترل قرار دهد. هنگامی که این تعادل مختل شده باشد، باکتری ها و قارچ های مضر آغاز به تکثیر بی رویه می نمایند که این امر باعث ایجاد عفونت می گردد. زمانی که سیستم ایمنی بدن شما توسط داروهای خاصی (داروهایی که باعث کاهش تعداد میکروارگانیسم های خوبی می گردد که به طور طبیعی از عفونت جلوگیری می نمایند) تحت تأثیر قرار گیرد و تضعیف گردد، برفک دهان می تواند اتفاق بیافتد.

درمان سرطان (از جمله شیمی درمانی و پرتودرمانی) نیز می تواند به سلول های سالم صدمه بزند یا سلول های سالم را از بین ببرد، که باعث افزایش بیشتر عفونت در افراد مستعد به ابتلا به عفونت دهانی می گردد.

بیماری هایی مانند اچ آی وی (ایدز) و سرطان خون که به سیستم ایمنی بدن حمله می نمایند، می توانند خطر ابتلا به برفک دهانی را افزایش دهند. دیابت، بیماری دیگری است که بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر می گذارد و می تواند به افزایش خطر ابتلا به برفک دهانی یاری کند. اگر شما مبتلا به دیابت کنترل نشده هستید، احتمالاً میزان بالای قند در بزاق خود را تجربه نموده اید و تصور می گردد که در این حالت C. albicans می تواند از این قند اضافی برای رشد در دهان شما استفاده کند. در نوزادان، برفک دهان می تواند در هنگام تولد متوقف گردد. این قارچ همانطور که باعث ایجاد تورم دهانی می گردد در حالت مشابهی نیز می تواند باعث عفونت دهانه رحم گردد، بنابراین زنان باردار مبتلا به عفونت قارچی واژن می توانند عفونت را در طی زایمان به نوزاد خود انتقال دهند.

بیشتر بخوانید:

• همه چیز درباره برفک دهان نوزادان
• چگونه آفت دهان نوزاد را درمان کنیم؟
• آفت دهان چیست؟ راه های درمان خانگی و دارویی

چه کسانی در معرض خطر برفک دهانی هستند؟

نوزادان و بچه ها نوپا بالاترین احتمال خطر ابتلا به این بیماری را دارند. با این حال عفونت نیز می تواند افرادی را که سیستم ایمنی ضعیف دارند تحت تأثیر قرار دهد و مبتلا به این بیماری شوند. افرادی که ممکن است سیستم ایمنی بدن ضعیف داشته باشند:

• افراد مبتلا به اچ آی وی، ایدز، دیابت یا کم خونی
• بیماری که باعث خشکی دهان گردد
• افرادی که داروی های آنتی بیوتیک یا کورتیکواستروئیدها را مصرف می نمایند
• بیمارانی که تحت شیمی درمانی، اشعه یا دارو برای درمان سرطان قرار دارند
• افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می نمایند
• سیگار کشیدن
• افرادی که اخیراً پیوند عضو داشته اند

راه های تشخیص برفک دهان چیست؟

پزشک شما احتمالاً قادر خواهد بود به سادگی با آنالیز دهان و زبان شما و مشاهده برفک های سفید رنگ آن را تشخیص دهد. در بعضی موارد، پزشک ممکن است انجام یک بیوپسی (نمونه برداری) را برای تأیید تشخیص خود تجویز کند. بیوپسی شامل خراش دادن و برداشتن یک بخش بسیار کوچک از ضایعات رشد نموده در دهان است که نمونه به یک آزمایشگاه فرستاده می گردد تا برای تأیید وجود کاندیدیا آلبیکنس مورد آزمایش قرار گیرد. اگر مری شما تحت تاثیر عفونت دهان و دندان قرار گرفته باشد، پزشک احتمالاً روش ها و آزمایش های بیشتری را برای اطمینان از تشخیص دقیق خود انجام خواهد داد.

این آزمایش ها می تواند شامل کشت میکروبی گلو و آندوسکوپی باشد. در طول یک کشت میکروبی گلو، پزشک یک سواب پنبه ای را وارد حلق بیمار نموده تا به یک نمونه بافت از پشت گلو آغشته گردد؛ سپس نمونه برای تجزیه و تحلیل به یک آزمایشگاه کشت میکروبی و سلولی فرستاده می گردد. در روش آندوسکوپی، پزشک با استفاده از آندوسکوپ (ابزاری متشکل از یک لوله نازک با یک نور و دوربین متصل به آن) مری را به وسیله ورود این ابزار به دهان آنالیز نموده که طی آن ممکن است یک نمونه از بافت برای آنالیز دقیقتر و تشخیص صحیح از قسمت مری برداشته شده و به آزمایشگاه فرستاده گردد که در واقع همان بیوپسی از راه مری محسوب می گردد.

راه های درمان برفک دهان و دندان چیست؟

درمان برفک دهان به سن و سلامت کلی بدن بستگی داشته و روش انجام آن متفاوت است. هدف از درمان این بیماری جلوگیری از رشد و گسترش قارچ است. درمان پزشکی این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استفاده از فلوکونازول که یک داروی ضد قارچی خوراکی است
• قرص کولتریمازول که داروی ضد قارچ دیگری است و به محض اینکه داخل دهان آب می گردد اثر بسیار خوبی برای درمان برفک دهان دارد.
• نایساتین، دهان شویه ضد قارچی است که در دهان غرغره می نمایند و برای درمان این عارضه مؤثر است
• ایتراکونازول، یک دارو ضد قارچی خوراکی است و برای افرادی که به درمان های اولیه مقاوم بوده یا به HIV مبتلا هستند، تجویز می گردد.
• آمفوتریسین B دارویی است که برای درمان عفونت های قارچی شدید استفاده می گردد.

یک برنامه مناسب برای درمان برفک دهان در خانه باید شامل موارد زیر باشد:

• مسواک زدن با مسواک نرم برای جلوگیری از سوزش ضایعات
• جایگزین کردن (تعویض کردن) هر روزه مسواک تا زمانی که عفونت از بین برود.
• از دهان شویه و اسپری ها استفاده نکنید.
• با استفاده از مخلوط آب نمک دهان خود را شستشو دهید.
• اگر دیابت دارید، سطح قند خون خود را حفظ کنید.
• خوردن ماست شیرین نشده برای یاری به بازگرداندن و حفظ سطح سالم از باکتری های خوب در دهان مفید است.

هنگامی که یک نوزاد شیرخوار مبتلا به آفت دهان گردد، مادر و نوزاد هر دو و همزمان باید برای جلوگیری از چرخه مجدد عفونت درمان شوند. درمان در این حالت می تواند شامل موارد زیر باشد:

• استفاده از داروهای ضد قارچ برای نوزاد و کرم ضد قارچ برای سینه های مادر
• شستشوی نوک سینه مادر، پستانک یا درب شیشه شیر نوزاد و تمام وسایل مربوط به شیردهی در محلولی ترکیب شده از آب و سرکه (با اندازه های مساوی)و خشکاندن آن ها در هوای کاملا آزاد
• استفاده از پد پرستاری برای جلوگیری از آلوده شدن لباس و گسترش بیشتر قارچ روی آن

هنگامی که درمان آغاز می گردد، برفک معمولاً در عرض چند هفته از بین می رود؛ با این حال عفونت ممکن است در آینده دوباره برگردد. اگر شما یک سیستم ایمنی سالم و عاری از بیماری های نقص ایمنی داشته باشید، به احتمال زیاد درمان کامل است و مجدداً دچار برفک دهان نخواهید شد.

عوارض برفک دهان چیست؟

این بیماری به ندرت موجب بروز عوارض در افراد با سیستم ایمنی سالم می گردد. افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها تحت تأثیر بعضی بیماری ها یا درمان های پزشکی قرار دارند بیشترین احتمال بروز عوارض را دارند. اگر افراد سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند، قارچ ممکن است به جریان خون آنها وارد شده و در سراسر بدن گسترش یابد. این اتفاق در نهایت می تواند مشکلاتی در ساختارهای مختلف بدن از جمله مغز، قلب و کبد ایجاد کند. نوزادان مبتلا به برفک شدید ممکن است بثورات و جوش هایی همراه با خارش را نیز در ناحیه بسته شدن پوشک داشته باشند.

چگونه می توان از ابتلا به برفک دهان جلوگیری کرد؟

با رعایت روش های ساده می توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:

• رعایت بهداشت دهان و دندان توسط مسواک زدن مرتب و منظم هر روزه
• استفاده همه روزه از نخ دندان به ویژه در افراد مبتلا به دیابت و کسانی که از دندان مصنوعی استفاده می نمایند بسیار مهم است.
• پس از استفاده از یک داروی استنشاقی دهان خود را بشویید.
• زمانی که از درمان آنتی بیوتیک های تجویزی استفاده می کنید، ماست را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
• بی درنگ عفونت های قارچی واژن را درمان کنید (درمان خانگی عفونت قارچی واژن)، به خصوص اگر باردار هستید.

منبع:Healthline