فسیل ها دریچه ای برای کشف خودمان در گذشته - وبلاگ یاسین

به گزارش وبلاگ یاسین، خبرنگاران چرا ما به همین شکلى که هستیم وجود داریم؟ دست انسان چه چیزى را با بال یک مگس به اشتراک دارد؟ آیا پستان ها، غده هاى عرق و فلس به نوعى با هم ارتباط دارند؟ براى بهتر فهمیدن ساختار داخلى بدنمان و ردیابى منشاء بسیارى از بیمارى هاى شایع امروزی، باید به منابعى پیش بینى نشده روى آوریم، یعنى کرم ها، مگس ها و حتى ماهى ها.

نیل شوبین؛ رئیس موزه تاریخ طبیعى و استاد کالبدشناسى در دانشگاه شیکاگو است که در آنجا به عنوان معاون کار مى کند. شوبین در دانشگاه های کلمبیا، هاروارد و کالیفرنیا در برکلى تحصیل نموده و در شیکاگو زندگى مى کند. او کاشف فسیل ماهى تیکتالیک، حد واسط میان ماهى ها و خزندگان است. حلقه مفقوده اى که عنوان اصلى خبرهاى دنیا در آوریل سال 2006 بود. وی در کتاب ماهی درونی شما به آنالیز شباهت ها در اندام های انسان از فسیل ها پرداخته است. می توان گفت شاید این کتاب جزو آن دسته از آثاری است که زیبایی و پیچیدگی حیات را هرچه تمام تر به تصویر کشیده است.

محمدرضا توکلی صابری؛ مترجم کتاب ماهی درونی شما در گفت وگو با خبرنگار ایبنا، درباره نیل شوبین و کتابش می گوید: او داستان تکامل را با ردیابى اندام هاى بدن انسان در میلیون ها سال پیش از این باز مى گوید. روش او در این کتاب این است که فرایند تکامل یکایک اندام ها مانند، گوش، چشم، دست ها را در جانوران دنبال مى کند و به وضوح نشان مى دهد که چگونه اندام هاى ما از اندام هاى ساده جانوران ساده تر شکل یافته و پیچیده تر شده است.

وی معتقد است: مدت هاى زیادى پیش از آنکه اولین موجودات بر زمین پا بگذارند. شوبین با بررسى فسیل ها و دى. ان. ای آن ها به ما نشان مى دهد که دست هاى ما واقعا شبیه باله ماهیان است، سر ما مانند ماهیان بى آرواره اى است که سال هاى زیادى است منقرض شده اند و بخش هاى عمده اى از ژنگان ما و کارکردشان، شبیه کرم ها و باکترى ها است. نیل شوبین باعث مى گردد که خود و دنیامان را در پرتو کاملا جدیدى ببینیم. ماهى درونى شما، نوشته ای دانشورزانه است که در بهترین حالت آن روشنگر، قابل فهم و با اشتیاقى فراوان گفته مى گردد.

به گفته این مترجم، شوبین با مقایسه استخوان هاى دست دایناسورهاى منقرض شده، باله فک، باله نهنگ، باله ماهى، بال پرندگان، بال خفاش و دست انسان، نشان می دهد که چگونه طى میلیون ها سال این اندام در این جانوران به تدریج تغییر پیدا نموده است. در بعضى از این جانوران، اندازه استخوان ضخیم تر، نازکتر، کوتاه تر یا درازتر شده است.

وی با اشاره به اهمیت استخوان دندان در یافتن سرنخ از دیگر اعضای جاندارن منقرض شده اعلام کرد: دندان ها بخش هایى از بدن هستند که ساختمان سختى دارند و به خوبى فسیل شده و باقى می مانند. کوویه دیرین شناس فرانسوى مى گفت استخوان دندان یک جانور را به من بدهید و من تمامى بدن او را برایتان ترسیم مى کنم. اگرچه این حرف او کمى اغراق آمیز است، اما با مقایسه دندان هاى مختلف جانداران به خوبى مى توان دید که چگونه آن ها تکامل یافته اند. از روى دندان ها مى توان شکل آرواره ها و سر جانور را تعیین کرد. دندان ها نوع غذا، الگوى جویدن و سن جانور را تعیین مى نمایند.

لازم به ذکر است؛ تکامل اندام بویایى بخش دیگرى از کتاب ماهى درونی شما است. نویسنده نشان مى دهد که چگونه اندام بویایى در ماهى، موش، خاره چسب، گوش ماهى و انسان به تدریج تکامل یافته اند.

به گفته توکلی صابری، نیل شوبین درباره علت نگارش این کتاب نوشته است که در طى تابستان دومین سال اداره این درس که در قطب شمال کار مى کردیم، من و همکارانم فسیل ماهیانى را پیدا کردیم که بینش جدید و نیرومندى را درباره هجوم ماهى ها به خشکى در بیش از 375 میلیون سال پیش ارائه مى داد. آن کشف و ورود من به آموزش کالبدشناسى انسانى، باعث شد که من رابطه عمیقى را کاوش کنم. آن کاوش، این کتاب شد.

این مترجم با اشاره به فرآیند تکاملی بدن انسان معتقد است: دو میلیارد سال تاریخ براى زندگى امروزه ما چه معنا دارد؟ پاسخ به پرسش هاى اساسى که با آن روبه رو هستیم درباره طرز کار درونى اندام هایمان و صندلی ما در طبیعت، از فهمیدن این نکته به دست مى آید که چگونه بدن و ذهن ما از بخش هایى پیدا شده که با موجودات زنده دیگر به اشتراک داریم. من چند چیز زیباتر و یا از نظر فکرى عمیق تر از یافتن مبنایى براى انسانیت خودمان و چاره اى براى بسیارى از بیمارى هایى را که دچارش هستیم و درون بعضى از فروتن ترین موجوداتى که تا به امروز بر این سیاره زیسته اند جاى دارند، مى توانم تصور کنم.

نیل شوبین اینگونه بیان می نماید که استخوان هاى ماهیان باستانى مى تواند جهت معرفت درباره این باشد که ما کى هستیم و چگونه اینطور شدیم. ما درباره بدن خودمان از جاهاى به ظاهر عجیب مى آموزیم که از فسیل هاى کرم ها و ماهیان به دست آمده از صخره هاى اطراف دنیا تا دى.ان. اى تقریبا هر جانور زنده کنونى روى زمین متفاوت است. ولى این موضوع اعتماد مرا در این مورد شرح نمى دهد که چرا بقایاى اسکلت هاى گذشته و نیز بقایاى ماهیان نشانه هایى در خصوص ساختار اساسى بدن هاى ما ارائه مى دهد.

توکلی صابری می گوید: چگونه مى توانیم وقایعى را که میلیون ها سال و در بسیارى از موارد میلیاردها سال ها، پیش از این اتفاق افتاده است، به تصویر درآوریم؟ متأسفانه، شاهدى وجود ندارد؛ هیچیک از ما وجود نداشته است. در واقع موجودى که صحبت کند یا دهان داشته باشد و یا حتى سر داشته باشد، براى بیشتر این مدت وجود نداشته است. حتى بدتر از آن، جانورانى که در آن زمان وجود داشتند، مدت زمانى طولانى است که مرده و دفن شده اند و بدن آن ها به ندرت باقى مانده است. اگر توجه کنید که بیش از 99 درصد همه گونه هایى که تا به امروز زندگى نموده اند، اکنون منقرض شده اند و فقط بخش بسیار کوچکى به شکل فسیل حفظ شده اند و حتى بخش کوچکترى پیدا شده اند، آنگاه هرگونه کوششى براى دیدن گذشته مان از همان ابتدا محکوم به شکست است.

وی معتقد است: فسیل هاى درون این لایه هاى سنگى از یک نوع پیشروى تبعیت مى نمایند. لایه هاى پایینى حاوى گونه هایى هستند که به کلى با انواع لایه هاى بالاتر تفاوت دارند. اگر ما بتوانیم یک ستون سنگى را که تمامى تاریخچه حیات را داشته باشد استخراج کنیم، مى توانیم ردیف خارق العاده اى از فسیل ها را پیدا کنیم. پایین ترین لایه ها شواهد نمایان کمى از حیات را خواهد داشت. لایه هاى بالاى آن ها اثر ردیف گوناگونى از موجودات شبیه ژله ماهى دارند. لایه هاى باز هم بالاتر موجودات داراى اسکلت، ضمایم و اعضاء گوناگونى مانند چشم ها را دارند. بالاى آن ها لایه هاى حاوى اولین جانوران داراى ستون مهره ها هستند و به همین ترتیب ادامه دارد. لایه هاى حاوى اولین انسان ها باز هم بالاتر است. البته یک ستون واحد که حاوى تمامى تاریخچه زمین باشد، وجود ندارد. بلکه صخره هاى هر منطقه روى زمین نماینده فقط بخش کوچکى از زمان است. براى به دست آوردن تصویر کلى، با مقایسه خود صخره ها و فسیل هاى درون آن ها، ما احتیاج داریم که همه قطعات را کنار هم بگذاریم، درست مانند اینکه یک پازل عظیم را درست مى کنیم.

لازم به ذکر است؛ فسیل ها یکى از ردیف هاى عمده مدارکى است که ما از آن ها استفاده مى کنیم تا خود را بشناسیم (دیگرى ژن ها و جنین ها است). بیشتر افراد نمى دانند که پیدا کردن فسیل ها کارى است که اغلب مى توانیم با قابلیت پیش بینى و دقت شگفت آورى انجام دهیم.

نیل شوبین معتقد است: همانطور که برنامه فضایى شیوه نگرش ما را به ماه تغییر داد، دیرین شناسى و ژنتیک دارد شیوه اى را که ما به خود مى نگریم تغییر مى دهد. همچنان که بیشتر یاد مى گیریم، آنچه را که زمانى دور و غیرقابل دسترس بود، در حد درک و فهم ما مى گردد. کتاب ماهى درونی شما تصویر زیبایى از پیچیدگى، عظمت و شگفتى حیات بر روى کره زمین را ارائه مى دهد.

کتاب ماهى درونی شما از سوی انتشارات تعیین راهی بازار کتاب شده است.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران