کدام دسته از آثار کودک مخاطبان فراوانی جذب نموده اند؟ - وبلاگ یاسین

به گزارش وبلاگ یاسین، خبرنگاران -رفیع افتخار: با نفوذ تکنولوژی و رشد تعاملات جهانی، تغییر در نگرش و رفتار، بینش و خلق و خوی و بسامد ناشی از بالندگی سرمایه، دگردیسی فرهنگی- هر چند به تانی- در کشورهای پذیرنده امری قابل پیش بینی و قابل حصول است.

بدیهی است تلورانس فرهنگی ناشی از رشد و نفوذ و تحکیم ناشی از تاثیر ورود تکنولوژی در میان بزرگسالان و سنین پایین تر تغییر در نحوه زندگی و تفکر را در پی داشته به گونه ای که بچه ها و نوجوانان -در چرخشی نسبت به سنت و آداب و رسوم گذشته- در درجات متفاوت کنش های مختلف و گاه متضاد و مخالفی نسبت به فرهنگ پیشین را از خود بروز می دهند. به همین ترتیب و نسبت به درجه وابستگی و رشد و هضم المان های مالی استحاله سنن و سنت ها اتفاق افتاده که علاوه بر بخش اجتماعی بخش های هنری و ادبی جامعه را نیز به تمامی در بر گرفته و درگیر خود می سازد.

در ساختار جدید، بچه ها به دلیل ساختمان فیزیکی و جسمانی و نوع نگاهشان به زندگی و نیز پالایش روح و جسم نوپذیرتر بوده و با سرعت و سهولت بیشتری زندگی خود را بر هرم زندگی مدرن بنا می نهند. در واقع، همین جاست که شکل زندگی عوض شده، تطور ادبی رخ کرده و نویسندگان را دچار تردید و تزلزل و گسست نوشتاری- کهنه پنداری- می نماید.

نوستالژی:

اعوجاج و چالش مشترک غالب نویسندگان کودک و نوجوان از این قرار است: آیا راهی برای منطبق نمودن فرهنگ گذشته و فرهنگ امروزین (در موقعیتی تثبیت شده برای بچه های منفعل و یا در اصطلاح لوح سفید) موجود است؟ آیا گذشته ها گذشته و آن همه ماجرا کهنه گشته اند؟

به جرأت می توان گفت که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در رگ های ادبیات کودک و نوجوان خونی جاری نبوده است که جز آن خلاصه می شد در شعر تک ستارگان شعر و داستان و شاعرانی معدود و انگشت شمار، پیک های دانش آموزی و ماهی سیاه کوچولوی صمدبهرنگی. پس از آن است که این شاخه جان می گیرد، هویت می یابد و به رسمیت شناخته می گردد. با آنالیز و نگاهی اجمالی در میان آثار دهه های 60و70و اوایل دهه80 می توان دریافت تسلط مفاهیم انقلابی متاثر از شرایط جامعه پس از انقلاب بوده که وجه غالب آفرینش های ادبی کودک و نوجوان را به خود اختصاص داده است.

از آن پس گونه های دیگر ادبی همچون فانتزی و فانتزی نویسی و تقلید از متون و ماجراها و الگوهای خارجی مطرح می گردد و پرسش های فراوانی برای چه و چگونه بنویسیم را روی پیش روی جامعه ادبی می نهد. همان جامعه ای که به قول دست اندرکارانش حالا 80درصد بچه هاش موبایل به دستند یا از اعضای فعال شبکه های اجتماعی هستند. بنابراین با این رویکرد و با این نگاه به تحولات اجتماعی نتیجه می گیرند که به لحاظ ساختاری جامعه ادبی در فضای قدیم مانده و به روز نیست.

در این میان نویسنده کودک میان آموزه های اخلاقی-اجتماعی زمان خود با تحولات امروزین و انطباق با آن درمی ماند و بر این سیاق است، که حتی گاهی اقدام به تقلید از کتب و متون داستانی ترجمه می نماید. با این امید که مقبولیت یابد و به روز بماند! نتیجه این طرز تفکر قربانی شدن نوستالژی است، همان حسی که زیربنای عاطفی و موتور حرکتی اوست.

در رویارویی با این چالش به نظر می رسد نویسندگان کودک و نوجوان سه راه را برگزیده اند:

1-دسته غالب با عبور از نوستالژی و خاطرات کودکی تمام هم و غم خود را مصروف به مطابقه زمانی ناشی از تحولات اجتماعی نهاده و هیچ و هرگز پروای آن ندارند روایتگر نعل به نعل فرهنگ مهاجم و وارداتی باشند. آن ها داستان هایی را عرضه می دارند که رنگ و بویی از آثار ترجمه ای داشته باشد به گونه ای که به سهولت جدایی از ریشه ها را به ذهن متبادر می سازند.

2- پاره ای دیگر از نویسندگان که هنوز هم با رشته هایی نامریی به گذشته های خود متصلند ( آن ها به یکباره نمی توانند از کودکی های خود بگسلند) در کنار مطابقه نیم نگاهی نیز به احیا، بازنگری و بازنویسی متون کهن فارسی و ادبیات تعلیمی داشته و بخشی از وقت خود را به تالیف این قبیل آثار اختصاص می دهند.

3-دسته آخر و صد البته کوچکتر، اما، همچنان به نوستالژی خود وفادار مانده و بی اعتنا به هیاهوی مطابقه اسب خود را می تازند.

با این تفاصیل قصه همچنان باقیست:

فاصله و شکاف میان نسل ها... نوستالژی برای مخاطب کودک جذابیت ندارد... چون نوجوان در فضاهای گذشته زندگی نکرده و آن را درک نکرده نمی تواند با داستان های از این دست ارتباط برقرار کند... و دلیل اقبال بچه ها به آثار ترجمه نسبت به آثار تالیفی چرا و در چیست؟ آیا به راستی واقعیت همین است یا این خود جزیی از واقعیت است؟ جواب چیست؟ و ذائقه کودک ملی(درتقابل با کودک جهانی) چگونه است؟

بیایید به آثار ادبی پیروز بچه ها و نوجوانان نگاهی داشته باشیم. آیا کدامین دسته، مخاطبان فراوانی را مجذوب خود کردند، به زبان های دیگر ترجمه و به عبارتی دیگر ماندگار شدند؟