شناسنامه دار کردن 150 هزار مقاله در سامانه جامع شناسه دیجیتال - وبلاگ یاسین

به گزارش وبلاگ یاسین به نقل از موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی رئیس ISC گفت: موسسه استنادی علوم ISC و پایش علم و فناوری از اواخر سال 99 سامانه جامع صدور شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer) برای ثبت و صدور یک کد منحصر بفرد به طور استاندارد برای مقاله های پذیرش شده در نشریات کشور، دنیا اسلام و دنیا را رونمایی کرد.

دهقانی گفت: در طراحی و پیاده سازی این سامانه کلیه استانداردها و شیوه نامه های بین المللی رعایت شده و برنامه ریزی لازم برای امکان صدور کد شناساگر دیجیتال برای کلیه فعالیت های پژوهشی شامل مقالات همایش های ملی و بین المللی، ایده ها و نیازهای ثبت شده در نظام ایده ها و نیازها (نان)، گزارش طرح های تحقیقاتی، سرانجام نامه و رساله های دانشجویان و نیز آثار هنری فراهم شده است.

وی ادامه داد: این کار ارزشمند در جهت شناسنامه دار کردن کلیه فعالیت های پژوهشی کشور بوده و امید است منشا تحول اساسی در مستند سازی فعالیت های علمی کشور و بخصوص دسترسی به آمار شفاف و دقیق شود.

رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) اضافه کرد: شناسه دیجیتال اشیا (DOR) عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن است. کد بین المللی DOR به گونه ای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقاله نشریه و همایش، کتاب، سرانجام نامه، ایده ها و نیازها، آثار هنری، نرم افزار و … تعلق می گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می کند.

وی گفت: از جمله مزایای این شناسه دسترس پذیری سریع و آسان تر به اطلاعات کامل کتاب شناختی مقاله، ارجاع دهی ساده و سریع، افزایش رویت پذیری بیشتر مقاله و در نتیجه افزایش تعداد ارجاعات علمی و بنابراین افزایش ضریب تاثیر و اعتبار نشریه، شناسایی مالکیت معنوی و کاهش سرقت علمی، سیاست گذاری در جهت اقتصاد مقاومتی و صرفه جویی ارزی (صدور سایر کدهای شناساگر فقط در انحصار خارج از کشور است) و امکان صدور شناسه به تمام فعالیت های پژوهشی شامل مقالات منتشر شده در نشریات و همایش ها حتی برای سال های گذشته است.

دهقانی گفت: فرایند افزایشی تعداد نشریات ثبت نام شده در این سامانه و نیز صدور شناسه DOR برای مقالات در ماه های مختلف سال در نمودارهای زیر نشان داده شده است.

همانطور که مشاهده می شود بر اساس آخرین اطلاعات مستخرج از این سامانه تا سرانجام اسفند 1400، تعداد 802 نشریه در این سامانه ثبت نام کرده و به طور مستمر برای مقالات خود این کد را دریافت کرده اند.

اندازه افزایش مقالات علمی که در فاصله یکساله این کد را دریافت کرده اند نسبتاً زیاد بوده به طوری که از فروردین ماه از 9824 مقاله به 150946 مقاله در اسفندماه رسیده است. این بدان معناست که تعداد 141 هزار و 122 مقاله در سال 1400 کد شناسگر دیجیتال (DOR) را دریافت کرده اند.

رئیس ISC گفت: اطلاعات موجود در این سامانه نشان می دهد که فرایند افزایشی تعداد نشریات ثبت شده در این سامانه و نیز صدور شناسه DOR برای مقالات به طور مستمر ادامه داشته به طوری که تا سرانجام اسفند 1400، تعداد 802 نشریه در این سامانه ثبت نام کرده و بیش از 150 هزار مقاله این کد را دریافت کرده اند.

وی گفت: نشریات برای مقاله های سال های مختلف خود می توانند درخواست شناسه DOR داشته باشند.

گزارش مستخرج از سامانه نشان می دهد که در حال حاضر کد شناسه DOR به مقالات انتشاریافته در سال های مختلف از 83 سال گذشته (1317 الی 1403) اختصاص یافته است. به طور خاص در سال 1396 تعداد 11384 مقاله، 1397 تعداد 13375 مقاله، 1398 تعداد 16775 مقاله، سال 1399 تعداد 20312 مقاله، سال 1400 تعداد 14391 مقاله و نیز سال 1401 تعداد 589 مقاله کد شناسه DOR را دریافت کرده اند.

آمار ارائه شده در این گزارش تا سرانجام اسفند 1400 است و تعداد مقاله های شناسه دار با گذر زمان رو به افزایش خواهد بود.

دهقانی ادامه داد: به منظور فراهم کردن بستر آسان برای دریافت شناسه DOR برای مقالات، وب سرویس مورد نیاز ارائه و هماهنگی لازم با شرکت های پشتیبانی از سامانه مدیریت نشریات اجرا شده است.

این وب سرویس امکان صدور شناسه را برای مقالات آماده انتشار و چاپ شده فراهم می کند. شرکت های پشتیبانی کننده نشریات جهت برقراری ارتباط می توانند درخواست خود را به آدرس [email protected] ارسال کنند. نشریات می توانند برای مقالات سال های پیشین خود نیز این شناسه را فعال کنند.

در وب سرویس ارائه شده اطلاعات نشریه و مقاله مربوطه دریافت می شود و شناسه به عنوان خروجی ارائه می شود. تولید شناسه برای 10 مقاله از زمان کلیک بر روی دکمه درخواست شناسه، به طور میانگین 3 ثانیه زمان می گیرد.

دریافت شناسه در حالت دستی (بدون استفاده از وب سرویس) نیازمند مراجعه کارشناس به سامانه DOR، ورود به سامانه، ثبت دوره شماره مربوطه، بارگذاری فایل XML یا اکسل مربوطه و نهایی سازی فرآیند بوده است که به زمان بیشتری در مقایسه با استفاده از وب سرویس نیاز است. وب سرویس تعریف شناسه DOR برای مقالات آماده انتشار نیز از سوی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) ارائه شده است که نیاز است شرکت های پشتیبانی کننده سامانه مدیریت نشریات با هماهنگی ISC این سرویس را به نشریات ارائه دهند.

همچنین ترتیبی فراهم شده که در اغلب سامانه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی وب سرویسی تعبیه و با ورود کد DOR هر مقاله، اطلاعات کامل کتاب شناختی مقاله از جمله عنوان مقاله، نویسندگان و وابستگی سازمانی آنها، شماره و تاریخ انتشار و … به طور کاملاً اتوماتیک در سیستم وارد شود. این مساله یکی از مطالبات دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در طول سال های گذشته بوده است.

رئیس ISC اضافه کرد: سامانه DOR چند زبانه است و مورد استقبال کاربران سایر کشورها بخصوص کشورهای اسلامی نیز قرار گرفته است. در حال حاضر تلاش بر این است که این کد در سطح بین المللی و برای سایر پایگاه های استنادی بین المللی از جمله اسکوپوس معرفی شده و مورد ارجاع قرار گیرد.

عضویت و دریافت کد DOR به راحتی با ورود به سامانه با آدرس https://dorl.net، صورت می گیرد و در حال حاضر این سرویس به صورت رایگان و بدون پرداخت هزینه در اختیار نشریات قرار می گیرد. به منظور همکاری کارشناسان ISC با نشریات در جهت ثبت شناسه برای مقالات، نشریات می توانند درخواست خود را به آدرس [email protected] ارسال کنند.