چه کسانی اقدام به خودکشی می کنند، توجه به سابقه روانپزشکی - وبلاگ یاسین

به گزارش وبلاگ یاسین، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خودکشی را قابل پیشگیری دانست و بر نقش مؤثر آموزش و آگاه سازی افراد در پیشگیری از آن تاکید کرد.

به گزارش وبلاگ یاسین به نقل از خبرگزاری مهر، مهدی صمیمی اردستانی، در آستانه روز دنیای پیشگیری از خودکشی، با اشاره به اینکه بر اساس مطالعات بین المللی خودکشی به طور قطع نشانه اختلال روانپزشکی است، اضافه کرد: این امکان وجود ندارد که فردی بدون اینکه بیماری داشته باشد خودکشی کند، این ادعا در هر دو صورت تشخیص یا عدم تشخیص بیماری قبل از اقدام به خودکشی صادق است.

وی خودکشی را اقدامی درونی دانست و ادامه داد: این تفکر به دنبال ظهور یک بحران شکل می گیرد و به خیال این افراد، خودکشی تنها راه مقابله با بحران است. در مقابل برخورد منطقی در زمان مواجهه با مسائل و سعی در حل مسائل در شرایط نامطلوب از نشانه های فردی با سلامت روانی است که می تواند احساسات و عواطف خود را کنترل کند.

متخصص اعصاب و روان در مورد شخصیت افرادی که ممکن است این انتخاب را داشته باشند، اضافه کرد: در صورتی که شدت واکنش های احساسی و عاطفی افراد به دنبال استرس ها و هیجانات، بیش از شرایط معمول باشد و مهارت کافی برای مدیریت استرس در دسترس نباشد، ریسک اقدام به خودکشی افزایش می یابد. این عوامل در کنار اختلالات زمینه ای روانی بیان می شود. البته این یک نظریه عمومی است و در تمامی موارد قطعیت ندارد.

عوامل خطر اقدام به خودکشی در چه افرادی بیشتر دیده می شود

صمیمی اردستانی، سابقه اقدام به خودکشی را از مهم ترین عوامل خطر به خصوص در پی بحران ها دانست و گفت: اگر کسی را می شناسیم که در گذشته هم به دنبال یک استرس و اتفاق اقدام به خودکشی کرده باشد یا افکار خودکشی به سراغش آمده باشد احتمال دارد در یک بحران شدید دست به خودکشی بزند، به بیان دقیق تر، خطر خودکشی در فردی که در گذشته اقدام کرده، در مقابل فردی که فقط فکر آن را داشته و اقدامی نکرده است، بیشتر است.

وی توضیح داد: عامل دیگر وجود اختلالات روانپزشکی در گذشته یا حال فرد است، در زمان بروز بحران احتمال خودکشی در افرادی که سابقه بیماری روانپزشکی داشتند یا در حال حاضر به آن مبتلا هستند، نسبت به آنهایی که سابقه اختلال روانپزشکی ندارد، بیشتر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه به اهمیت توجه به سابقه خودکشی در خانواده افرادی که به اختلالات روانپزشکی و خلقی مبتلا بودند یا هستند، اشاره کرد و ادامه داد: طبق پژوهش ها به طور تقریبی کسانی که به علت وجود بیماری زمینه ای دست به خودکشی می زنند، در مقایسه با کسانی که سابقه بیماری دارند ولی سابقه خودکشی ندارند، از لحاظ ژنتیکی متفاوت هستند؛ این بدان معنی است که خودکشی در خانواده گروه اول بیشتر از خانواده گروه دوم دیده شده است. به بیان دیگر نگرانی در مورد فرد مراجعه کننده به روانپزشک با سابقه خودکشی در خانواده، در مقابل مراجعه کننده بدون سابقه ژنتیکی، بسیار بیشتر است.

صمیمی اردستانی مطرح کرد: به طور کلی این انتخاب در مواقع بحرانی در سنین نوجوانی، جوانی و پیری یعنی بالای 65 سال، بیشتر از سنین دیگر مشاهده می شود. همچنین آمار خودکشی در افراد بیکار و افراد مصرف کننده مواد مخدر یا الکل نیر بیشتر است.

وی در ادامه تاکید کرد: عامل سن، بیکاری و اعتیاد عوامل مستقلی نیستند، به عنوان مثال فرد مصرف کننده مواد مخدر یا الکل، نسبت به سایر افراد بیشتر دچار اختلال روانپزشکی می شوند و همان مسئله ای که آنها را به سمت مصرف مواد یا الکل سوق می دهد، ممکن است به سمت خودکشی نیز سوق می دهد، اما اگر فردی دچار اختلالات روانی باشد، با اعتیاد هم درگیر باشد، با احتمال بیشتری نسبت به فردی که سابقه بیماری روانی دارد ولی سابقه مصرف مواد ندارد، اقدام به خودکشی می کند.

به این افکار دامن نزنیم!

متخصص اعصاب و روان، بر لزوم توجه به اهمیت توسعه زیرساخت های فرهنگی و آموزشی در پیشگیری گسترده از خودکشی تاکید و اظهار کرد: افراد باید آموزش ببینند و بدانند ظهور افکار خودکشی ناشی از اختلالات روانی بوده و لازم است به پزشک مراجعه کنند.

وی ادامه داد: البته مراجعه کردن یا نکردن افراد به پزشک، به پیشینه ذهنی آنها و میزان فرهنگسازی در جوامع مرتبط است، اگر این مفهوم در جامعه شکل گیرد که خودکشی یک بیماری است، افراد به سمت مشاوره و درمان خواهند رفت، اما تعریف خودکشی به عنوان واکنشی در مقابل عدم تحمل بی عدالتی، بی کفایتی و شرایط بد روزگار و تبلیغ آن در جامعه، پیشگیری از این اقدام را سخت می کند.

صمیمی اردستانی در این خصوص توضیح داد: به عنوان مثال در شبکه های اجتماعی متنی منتشر شده بود مبنی بر اینکه افرادی که در این دنیا افسرده نمی شوند و راحت هستند، کمتر می فهمند؛ وقتی بیشتر بفهمی، کمتر تحمل می کنی و وقتی کمتر تحمل کنی، بیشتر خودکشی می کنی و متأسفانه برخی شخصیت های معروف دنیا که سابقه خودکشی داشتند اینجا مثال زده می شوند. نوجوانی که این متن ها را می خواند تصور می کند چون فهمیده تر است پس خودکشی می کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه اضافه کرد: این تبلیغات در حالی منتشر می شوند که هیچ اشاره ای به سابقه بیماری این شخصیت های علمی و ادبی ندارند. در صورتی که وجود بیماری در این افراد ثابت شده و ابراز بیماری آنها، چیزی از ارزششان کم نمی کند. باید این مسئله در جامعه پرداخته و نباید از صحبت در مورد بیماری این افراد پرهیز شود.

وی اظهار کرد: همچنین رسانه ها باید به عواقب نحوه انتشار اخبار اینچنینی فکر کنند، به عنوان مثال نباید خودکشی یک دانشجو را به ناملایمات ربط دهند، از طرف دیگر اگر تمایلی به پرداختن به سابقه بیماری دانشجو ندارند، لزومی هم در انتشار این قبیل خبرها وجود ندارد.

صمیمی اردستانی با بیان اینکه جامعه باید از این طریق آموزش ببیند، ادامه داد: انتشار و بیان واضح علت انتخاب این افراد برجسته، موجب می شود افرادی که در فکر خودکشی هستند، آرام آرام متوجه شوند که باید به سراغ درمان بروند.

اقداماتی که می تواند در شرایط بحرانی کمک کننده باشد

عضو هیئت علمی دانشگاه، توسعه سازوکارهای مشاوره ای را نیز در پیشگیری از اقدام افراد به خودکشی مؤثر خواند و گفت: مشاوره های تلفنی و مداخله متخصصین در مواقع بحرانی می تواند کمک کننده باشد

وی ادامه داد: همچنین آموزش نیروهای پلیس و نیروهای اورژانس از دیگر اقدامات مؤثر است که نیاز به توسعه و توجه دارد. چراکه این افراد از جمله نیروهای در دسترس در شرایط بحرانی هستند.

متخصص اعصاب و روان در ادامه با اشاره به نقش آموزش خانواده ها در این زمینه، مطرح کرد: خانواده ها باید توجه کنند عضوی از خانواده که سابقه ابتلاء به بیماری شناخته شده روانپزشکی از جمله افسردگی و یا بیماری های خلقی را دارد یا در حال حاضر به آن مبتلا است، نیاز به مراقبت بیشتری دارد، این فرد در شرایط بحرانی و تنش زا نباید تنها بماند.

صمیمی اردستانی، توضیح داد: برخی اوقات خانواده ها از عباراتی همچون فیلم بازی نکن یا فقط می خواهی جلب توجه کنی در مقابله با فرد دارای افکار خودکشی، برخورد می کنند که اقدامی اشتباه است، حتی اگر فردی فقط حرفی از این انتخاب بزند، باید جدی گرفته و برای درمان او اقدام شود.

خودکشی اقدامی درونی است

متخصص اعصاب و روان خودکشی را اقدامی درونی خواند و گفت: فردی که این راه را انتخاب می کند، به طور قطع مشکل درونی دارد و باید به آن رسیدگی کرد.

وی ادامه داد: اگر افراد مبتلا به اختلالات روانی، درمان دارویی یا غیردارویی مناسب بگیرند، احتمال خودکشی کم می شود، حتی برخی داروها هستند که به طور اختصاصی افکار خودکشی را کنترل می کنند.

صمیمی اردستانی در مورد انجام اقداماتی که می تواند در زمان بروز بحران توسط اطرافیان کمک کننده باشد، مطرح کرد: در صورت مشاهده فردی که قصد خودکشی دارد، بهتر است با مشاوران تلفنی یا اورژانس های روانپزشکی تماس گرفته شود، علاوه بر این برخی بیمارستان ها خدماتی در این زمینه ارائه می دهند. البته تماس با نیروهای پلیس و درخواست راهنمایی از آنها نیز کمک کننده خواهد بود.

وی در پایان توصیه کرد: این موضوع را باید جدی گرفت و درمان روانپزشکی و تأثیرات آن در زندگی افراد را تبلیغ کرد، چراکه درمان های دارویی و غیردارویی در این زمینه آسیب رسان نبوده و ارتقا دهنده زندگی افراد دچار اختلالات روانی است.